زردی نوزادان: از تشخیص تا درمان | راهنمای والدین در رشت و گیلان
زردی نوزادی یکی از شایع‌ترین نگرانی‌های والدین در روزهای اول تولد است. بسیاری از نوزادان در روزهای اول زندگی‌شان دچار زردی می‌شوند، که معمولاً بی‌خطر است، اما در مواردی می‌تواند نشانه‌ی یک مشکل جدی‌تر باشد. آگاهی از علائم، علل و درمان زردی کمک می‌کند تا والدین در رشت و گیلان با خیال راحت‌تری فرزندشان را مدیریت کنند یا به موقع به پزشک کودکان در رشت مراجعه کنند.
زردی چیست؟
زردی حالتی است که در آن رنگ پوست و سفیدی چشم نوزاد به رنگ زرد درمی‌آید. این حالت در نتیجه‌ی افزایش بیلی‌روبین در خون ایجاد می‌شود؛ ماده‌ای که در طی تجزیه گلبول‌های قرمز تولید می‌شود.
انواع زردی نوزادی
- زردی فیزیولوژیک: رایج‌ترین نوع زردی است که در روزهای دوم تا پنجم تولد ظاهر می‌شود و معمولاً تا روز دهم کاهش می‌یابد.
- زردی ناشی از شیر مادر: در برخی نوزادان، ترکیبات موجود در شیر مادر می‌تواند باعث افزایش بیلی‌روبین شود.
- زردی پاتولوژیک: این نوع زردی می‌تواند زودتر از ۲۴ ساعت بعد از تولد ظاهر شود و معمولاً شدت بیشتری دارد. علل آن شامل ناسازگاری گروه خونی، ناسازگاری Rh، فاویسم، عفونت، یا بیماری‌های کبدی است.
علائم زردی
- زرد شدن پوست صورت، سینه و سپس پاها
- زرد شدن سفیدی چشم‌ها
- خواب‌آلودگی غیرعادی
- مکیدن ضعیف
- گریه‌ی بی‌حوصله یا بی‌انرژی
چگونه زردی تشخیص داده می‌شود؟
پزشک متخصص کودکان با معاینه و در صورت نیاز، آزمایش خون (اندازه‌گیری سطح بیلی‌روبین) شدت زردی را مشخص می‌کند. در شهر رشت، آزمایشگاه‌ها و مراکز درمانی متعددی برای این منظور در دسترس هستند.
درمان زردی نوزادان
- زردی خفیف: معمولاً فقط با افزایش دفعات شیردهی و نور طبیعی درمان می‌شود.
- زردی متوسط تا شدید: ممکن است نیاز به فتوتراپی (نور درمانی) در بیمارستان یا منزل باشد.
- زردی شدید و مقاوم: در موارد نادر، تعویض خون لازم می‌شود.
در رشت، برخی مراکز درمانی و پزشکان اطفال خدمات فتوتراپی خانگی ارائه می‌دهند که می‌تواند راهی امن و راحت برای خانواده‌ها باشد.
عوارض زردی درمان‌نشده
اگر زردی شدید به موقع درمان نشود، ممکن است منجر به آسیب مغزی (کرنیکتروس)، اختلال شنوایی، یا عقب‌ماندگی ذهنی شود.
چه زمانی باید به پزشک کودکان در رشت مراجعه کرد؟
- اگر زردی در ۲۴ ساعت اول تولد ظاهر شود
- اگر شدت زردی در حال افزایش باشد
- اگر نوزاد خواب‌آلود و بی‌حال شود
- اگر زردی تا بعد از دو هفته باقی بماند
در این شرایط مراجعه به متخصص کودکان در رشت ضروری است تا علت دقیق بررسی شده و درمان مناسب آغاز شود.
نکات پایانی برای والدین در گیلان
در اقلیم مرطوب و ابری گیلان، استفاده از نور طبیعی ممکن است همیشه کافی نباشد. بنابراین در صورت مشاهده‌ی علائم زردی، بهتر است بلافاصله با یک پزشک کودکان مشورت کنید. تشخیص به‌موقع و درمان مناسب، از هرگونه خطر بلندمدت جلوگیری خواهد کرد.
درباره نویسنده
دکتر محمد مهدی کرم‌بین، متخصص اطفال، کودکان و نوزادان و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی گیلان هستند. ایشان متولد شهر رشت بوده و تحصیلات پزشکی عمومی خود را در دانشگاه علوم پزشکی ایران و تخصص کودکان را در دانشگاه علوم پزشکی تهران به پایان رسانده‌اند.
دکتر کرم‌بین از سال‌ها پیش به‌عنوان عضو هیئت علمی در دانشگاه علوم پزشکی گیلان مشغول به تدریس دانشجویان پزشکی و دستیاران تخصصی بوده‌اند و در سال ۱۳۹۱ به مرتبه دانشیاری ارتقا یافته‌اند. ایشان مجری طرح‌های غربالگری مانند تالاسمی و فاویسم در استان گیلان بوده و نویسنده چندین جلد کتاب و بیش از ۳۰ مقاله علمی داخلی و بین‌المللی هستند.
دکتر کرم‌بین هم‌اکنون در شهر رشت، در بیمارستان گلسار و همچنین در مطب شخصی خود مشغول به ارائه خدمات پزشکی به نوزادان و کودکان هستند.
